„Zamień chemię na jedzenie. Nowe przepisy” Julity Bator

Zdrowe odżywianie stało się niebywale modne w kręgach aspirujących do „średniej klasy wyższej”. Nie wypada publicznie się przyznawać do karmienia dzieci papkami ze słoików i gotowymi kaszkami z mlekiem modyfikowanym. Mamy prześcigają się w samodzielnym komponowaniu najwymyślniejszych purée dla niemowląt i licytują się, która lepiej zna schemat rozszerzania diety. Pocztą pantoflową z prędkością światła roznoszą się informacje, gdzie można kupić najwięcej certyfikowanych produktów z zielonym listkiem. Kto jest w stanie więcej zapłacić za eko-kurczaka, ten jest królem. Kto nie wypija rano zielonego koktajlu, nie ma stajlu. I takie tam. W niektórych środowiskach po sos do spaghetti, butelkę pepsi i słone paluszki trzeba wychodzić późnym wieczorem i niemal w kominiarce. Wypada natomiast znać wszystkie targowiska w promieniu co najmniej 15 kilometrów, gdzie można kupić warzywa „od rolnika” (jakby były jakieś inne) a szczytem lansu są samodzielne, cotygodniowe wyprawy do „chłopa” po marchew i kuraka na niedzielny rosół. Chyba stąd wzięło się przekonanie, że „zdrowe” żywienie jest drogie, czaso- i pracochłonne oraz wymaga dużego zaangażowania.

W szkołach nie uczy się o jedzeniu. Jest wiedza o społeczeństwie, wiedza o kulturze, wiedzy o zdrowym odżywianiu w programie nauczania brak. Nic dziwnego zatem, że większość z nas niewiele wie o mechanizmach wytwarzania żywności, nie potrafi czytać ze zrozumieniem etykiet (echh, etykiety to czubek góry lodowej), mało kto wie, czym są np. emulgatory i do czego służą. Na szczęście powstają rozmaite organizacje w duchu slow food, które tylnymi, żeby nie powiedzieć kuchennymi, drzwiami wkraczają do szkół i prowadzą z dziećmi warsztaty w ramach zajęć dodatkowych. Wielu czołowych kucharzy, na czele z Grzegorzem Łapanowskim, jeździ po Polsce i szkoli kulinarnych adeptów, ucząc rozpoznawania wartościowych produktów i przygotowywania z nich smacznych posiłków.

Nie każdy ma jednak możliwość skorzystać z tych inicjatyw. Każdy może natomiast przeczytać książkę Julity Bator, o której już kiedyś wspominałam oraz zapoznać się z jej ciągiem dalszym, o którym teraz będę pisać. „Zamień chemię na jedzenie” wydane w 2013 roku przez Znak to poradnik, w którym autorka szeroko opisała mechanizm zmiany diety w jej rodzinie i pozytywny wpływ tej rewolucji na zdrowie jej dzieci. Tegoroczne wydanie to kontynuacja w postaci typowej książki kucharskiej – stanowi zbiór nowych 80 przepisów (w pierwszym tomie przepisów była podobna liczba – komplet tworzy całkiem niezłe zaplecze inspiracji).

fot. Wydawnictwo Znak

Książka, w moim odczuciu, jest skierowana głównie do tych, którzy zapoznali się z poradnikiem. Ci, którym jest on nieznany, mogą sobie co chwila zadawać pytanie „ale o co chodzi?”. Na listach składników bowiem obok nazw produktów są podane w nawiasach wszystkie niepożądane dodatki. Ktoś, kto nie zwraca uwagi na etykiety, może nie wiedzieć, co jest w nich złego. Taką wiedzę niesie wspomniany wcześniej poradnik.

„Zamień chemię na jedzenie. Nowe przepisy” powstały, jak autorka wspomina we wstępie, w opozycji do innych wydawnictw tego typu, w których przepisy są przeważnie skomplikowane i z przeznaczeniem na specjalne okazje. Nieco dziwi mnie taka opinia, bo śledząc rynek nowości, zauważyłam rosnącą popularność pozycji z łatwymi przepisami na niedrogie dania dla zabieganych. W Internecie wg Julity Bator można znaleźć moc przepisów na zdrowe dania, ale bardzo często są one zwyczajnie niesmaczne. Oto jak ona sama charakteryzuje swój zamysł: „nie jest to książka kucharska w ścisłym znaczeniu tego słowa. Nie jestem bowiem zawodową kucharką, mimo że mój sześcioletni syn jest święcie przekonany, iż jego mama taki właśnie ma zawód. To książka o tym, że przyrządzanie posiłku nie musi być żmudnym, wykańczającym zajęciem, że może być proste, czasem nawet bardzo twórcze, a przede wszystkim satysfakcjonujące” (s. 11)

Teraz nieco o strukturze książki. Podzielona jest na 10 rozdziałów:
– Mało nas, mało nas do pieczenia chleba, czyli CHLEB I CO DO CHLEBA?
– Szkoła óczy, czyli CO DO SZKOŁY?
– Green generation, czyli CO DO PRACY?
– Analiza spożywcza, czyli PRZEMYCANIE WARTOŚCI ODŻYWCZYCH
– Opowieść wigilijna, czyli CO NA BOŻE NARODZENIE?
– Odrobina Bullerbyn w Polsce, czyli CO NA WIELKANOC?
– Cukier krzepi, czyli SŁODYCZE I DESERY
– Niech żyje bal, czyli CO NA KINDER PARTY?
– Domowy bar szybkiej obsługi, czyli ZROWY FAST FOOD
– Co do picia, czyli KAWA CZY HERBATA?

Dodatkowo znaleźć możemy spis przepisów, które są podzielone na: śniadanie i kolację, dania obiadowe, napoje, słodycze, przekąski i desery. Na końcu umieszczono również alfabetyczny spis składników, który również ułatwia poruszanie się po książce. W ramach bonusu, mającego za zadanie potwierdzanie tez autorki, umieszczono kilka cytatów z blogosfery.

Każda potrawa jest sfotografowana, niektóre mają dodatkowe zdjęcia pomocnicze. Fotografie są dziełem Jakuba Batora, męża Julity. Utrzymane są w prostej, domowej i przytulnej konwencji – nie jest to fotografia studyjna na drogiej zastawie z perfekcyjnie lśniącymi sztućcami i idealnie upozowanym listkiem sałaty. Ogólnie to wydanie jest znacznie przyjemniejsze dla oka i dłoni niż poprzednie – twarda, lśniąca okładka, dobrej jakości, gruby papier, strony są szyte.